"آب درمانی"

آب درمانی یا هیدروتراپی یکی از رویکردهای رایج در حیطه توانبخشی است که توسط متخصصین فیزیوتراپی و کاردرمانی براساس نیاز و شرایط کودکان و بزرگسالان، با اهداف درمانی مختلف و با مجموعه ای از تکنیک های درمانی و تخصصی، در آب اجرا می شود.

استفاده از این رویکرد از نوزادی تا سالمندی و منطبق با شرایط مختلف افراد، میتواند بسیار موثر باشد. حتی برای کودکانی که هنوز به مرحله کنترل ادرار و مدفوع نرسیده اند، می توان با استفاده از پوشک های استخری، از فواید آب درمانی بهره مند شد.

آب درمانی می تواند براساس اهداف درمانی مورد نظر به عنوان یک روش درمانی مستقل یا کمکی در پروسه توانبخشی یا بازتوانی همه سنین به کار گرفته شود.

آب درمانی برای کودکان

آب درمانی میتواند نقش بسیار پررنگی در روند بهبود مشکلات جسمی_حرکتی و حتی ذهنی_شناختی ایفا کند.

گاهی آموزش های شناختی و اختلالات حسی و حرکتی کودک، درمانگر را در جلب مشارکت و همکاری او با چالش هایی رو به رو میکند. در این مواقع اجرای تمرینات درمانی در آب و استفاده از این رویکرد، می تواند در برقراری ارتباط درمانگر و کودک موثر باشد؛ زیرا :

اگر کودک از آب نترسد ، لذت و تفریح جلسات درمانی در آب، توجه و مشارکت او را جهت یادگیری افزایش می دهد.
اجرای تمرینات درمانی در آب، دردهای جسمانی کودک در شرایط خاص بیماری را کاهش میدهد.

آب درمانی در چه مواردی استفاده می شود؟

طیف اختلالات اوتیسم
تاخیرات تکاملی و رشدی
اختلالات پردازش حسی
فلج مغزی
ام. اس.
پارکینسون
آسیب طناب نخاعی
آسیب های ورزشی
سکته قلبی
کمردرد
دردهای مزمن
اختلالات تعادل
آسیب های ارتوپدی
دردهای مفصلی
گرفتگی و پیچ خوردگی ها
التهابات تاندونی
بازتوانی های بعد از جراحی های ترمیم یا تعویض مفاصل
اسکلیوز
بیماری های عصبی_عضلانی
آسیب های شبکه بازویی
افسردگی
اضطراب
بورسیت
انواع آرتریت
ضربه مغزی
اختلالات خواب
آسیب های ناشی از سوختگی

خواص آب برای استفاده درمانی:

دمای آب که برای تغییرات فیزیولوژیک مدنظر است.

(دمای آب بسته به هدف درمانی میتواند در بازه سرد جهت کاهش درد به دنبال انقباض عروق تا گرم جهت انبساط عروق و افزایش جریان خونی تنظیم شود.)

مقاومت طبیعی آب که در تقویت عضلانی موثر است.
کاهش تاثیر جاذبه بر عضلات که منجر به کاهش وزن اندام و سهولت در حرکت آن می شود.
فشار هیدرواستاتیک آب که به عنوان عاملی موثر در ثبات بدنی مراجع، به او اجازه می دهد تا تمرینات توانبخشی را با کاهش درد، افزایش ظرفیت قلبی_عروقی و بدون ترس از افتادن انجام دهد .
انتشار موج در آب به درمانگر این امکان را می دهد که بتواند فرد را جهت انجام تمرینات مورد نظر حمایت کند .

اهداف آب درمانی در کودکان و بزرگسالان:

بهبود عملکردهای درکی و شناختی در کودکان و بزرگسالان (تشخیص جهات، آگاهی از تصویر بدنی، درک موقعیت بدن در فضا، درک عمق و ...)
یکپارچگی حسی در کودکان
بهبود مهارت های حرکتی درشت و ظریف
هماهنگی حرکتی بدن
اصلاح پوسچر
اصلاح الگوی راه رفتن
افزایش انعطاف پذیری و دامنه حرکتی مفاصل
رفع کوتاهی های عضلانی
کاهش درد
تنظیم تون عضلانی
افزایش قدرت و تحمل عضلانی
تنظیم متابولیسم بدن
تعادل
افزایش ظرفیت هوازی

همچنین از جنبه روانشناسی نیز این رویکرد در کاهش اضطراب، خستگی های روزمره و کیفیت زندگی موثر است.

موارد احتیاط یا ممنوعیت آب درمانی :

تب بالا
زخم های باز
عفونت فعال
بی اختیاری ادرار یا مدفوع
اختلالات صرع کنترل نشده
بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) و سایر مشکلات تنفسی
مصرف داروهایی که شناخت مراجع را تحت تاثیر قرار داده است
بارداری
آلرژی به کلر یا برم
ترس شدید از آب
هپاتیت A
سابقه سکته و یا تشنج
دیابت
بیماری های قلبی عروقی
التهاب حاد مفاصل
فیبرومیالژیا
شیمی درمانی
ادم حاد

آب درمانی در کجا انجام می شود؟

این امکان وجود دارد که آب درمانی در انواع استخرها یا حوضچه های واجد شرایط انجام شود اما نکته حائز اهمیت حضور و نظارت درمانگر آموزش دیده در این زمینه است.

مراکز توانبخشی
کلینیک های درمانی خصوصی
بیمارستان ها
مراکز نگهداری سالمندان و معلولین
استخرهای عمومی
منزل

از تجهیزات مورد استفاده در این رویکرد می توان به مواردی چون تردمیل – دوچرخه ثابت – حلقه یا کمربند های شناور – انواع وزنه – و باند و تیوپ های مقاومت – تخته شنا – پوشک های استخری برای کودکان و ... اشاره کرد.

موارد قابل ملاحظه در جلسات آب درمانی :

لازم است مراجع لباس راحت و حوله و بطری آب جهت رفع تشنگی به همراه داشته باشد .

گاهی مواقع از همراهان مراجعینی که در لباس پوشیدن یا راه رفتن نیاز به کمک دارند درخواست می شود در جلسه درمان حضور یابند .

اگر مراجع کودک باشد ممکن است از والدین خواسته شود که جهت مشارکت بهتر کودک در جلسه درمان حضور داشته باشند .