"آموزشی_تحصیلی"
آماده سازی کودکان برای ورود به مدرسه
یکی از مراحل مهم و اصلی هر کودک در زندگی، ورود به مدرسه و تحصیل است. یکی از مسائلی که حائز اهمیت است آگاهی والدین و مربیان از شرایط و میزان توانمندی کودک برای ورود به این مرحله است.
برای اینکه بدانیم آیا کودک آمادگی ورود به مدرسه را دارد، باید به چه نکاتی توجه کنیم؟
مهارت های عمومی :
رعایت نوبت، اجازه گرفتن، به موقع صحبت کردن، پیروی از دستور العمل ها، مسئولیت پذیری در مقابل وسایل شخصی، درخواست کردن، توصیف کردن و ...
مهارت های جسمانی:
حفظ تعادل، شناخت جهات مختلف، استفاده از انگشتان (قیچی کردن و مداد دست گرفتن)، تسلط در زمینه مهارت های خودیاری، پریدن، دویدن و ...
مهارت های تخصصی:
میزان توجه و تمرکز، دستور پذیری، آستانه تحمل کافی، توانایی برقراری تعامل و ارتباط، عدم اضطراب جدایی و میزان ظرفیت حافظه و ...
توانایی های ذهنی:
آشنایی با مفاهیم اولیه در ریاضی، مهارت در شمارش اعداد، طبقه بندی کردن، ردیف کردن، تفاوت ها و شباهت ها، بیان تضادها، انجام عمل جمع و تفریق با انگشتان و شناخت رنگها و...
همانطور که اشاره شد این موارد تعدادی از مهارت های لازم برای ورود به مدرسه هستند.
والدین و مربیان قبل از ورود به مدرسه با انجام تست های غربالگری و سنجش قبل از ورود به مدرسه میتوانند کودک را مورد ارزیابی قرار داده و آمادگی او برای شروع به مدرسه را اندازه گیری کنند.
اهمیت و ضرورت سنجش
یکی از اقدامات نظام تعلیم و تربیت، اجرای آزمون های غربالگری است.
امروزه تشخیص به موقع کودکانی که در معرض خطر هستند، به عنوان یک اصل پذیرفته شده است. با کمک آزمون های غربالگری می توان کودکانی با نقایص جسمی، حسی یا ناتوانی های رشدی را به موقع تشخیص داد و از بروز یا تشدید مشکلات در آنها پیشگیری کرد.
اطلاعات اولیه از روند رشد کودک در مراحل قبل از ورود به مدرسه، به والدین و مربیان کمک میکند تا دریابند که کودک در چه حوزه هایی نیاز به آموزش بیشتری دارد؟ و همچنین چگونگی پیشرفت کودک در آموزش های داده شده را زیر نظر بگیرند.
شناخت کودکان با نیازها و خدمات ویژه آموزشی با یک آزمون غربالگری ساده در فرایند سنجش امکان پذیر است.
نحوه اجرای طرح سنجش
1- ارزيابی اوليه :
در اين مرحله تمام كودكانی كه شرايط ثبت نام در كلاس اول ابتدايي را دارند به پايگاه طرح مراجعه نموده و پس از تكميل مراحل پايگاه ، از لحاظ وضعيت جسماني وآمادگي تحصيلي توسط آزمايندگان مورد ارزيابي قرارگرفته و در صورت نداشتن مشكل به مدارس عادي معرفي مي شوند.
2- ارزيابی تخصصی :
كودكانی كه در مرحله اول براساس ملاك ها و استانداردهاي بين المللي مشكوك به مشكل تشخيص داده مي شوند جهت ارزيابي دقيق به كلينيك هاي تخصصي معرفي و توسط متخصصین مربوطه با تجهیزات کاملتر و مدت زمان بیشتر مورد ارزیابی قرار می گیرند.
مراحل اجرای طرح سنجش
1-پذیرش
دريافت برگه معرفي به پايگاه و تكميل بخش اول كاربرگ رايانه اي توسط پایگاه
2-معاینه عمومی
اين مرحله توسط كارشناس بهداشت مداري و يا بهداشت محيط صورت گرفته و شامل قد و وزن و تعيين توده بدني و بسياري از فاكتور هاي سلامت بوده كه بخشي از اطلاعات كسب شده در اين مرحله در ساير تست ها قابل استفاده مي باشد .
3- ارزيابی اوليه توسط اپتومتریست
حالت اول: نوآموز در ارزيابي اوليه فاقد مشكل بينايي تشخيص داده شده و ساير مراحل ارزيابي در پايگاه انجام خواهد شد.
حالت دوم: نوآموز در ارزيابي اوليه مشكوك به مشكل بينايي تشخيص داده مي شود. در اين حالت ارزيابي در پايگاه اوليه متوقف شده و نوآموز به پايگاه تخصصي ارجاع داده می شود.
4-ارزيابی اوليه توسط ادیولوژیست
حالت اول : نوآموز در ارزيابي اوليه فاقد مشكل شنوايي تشخيص داده مي شود و سایر مراحل ارزیابی در پایگاه انجام خواهد شد.
حالت دوم: نوآموز در ارزیابی اولیه فاقد مشکل شنوایی تشخیص داده می شود. در اين حالت ارزيابي در پايگاه متوقف شده و نوآموز به پايگاه تخصصي ارجاع داده می شود.
5-ارزيابی اوليه توسط آزماينده آمادگی تحصيلی
حالت اول: نوآموز از لحاظ آمادگي تحصيلي جهت يادگيري مفاهيم آموزش رسمي فاقد مشكل تشخيص داده شده و ادامه مراحل ارزيابي در پايگاه انجام خواهد گرفت.
حالت دوم : نوآموز طبق نتايج حاصل از ارزيابي آمادگي تحصيلي احتمالاً داراي مشكل بوده و در اين حالت ادامه مراحل ارزيابي در پايگاه متوقف شده و نوآموز به پايگاه تخصصي ارجاع داده می شود.
6-ثبت اطلاعات پاسخنامه رايانه ای نوآموز توسط پایگاه در سامانه سنجش سلامت
7-صدور معرفی نامه جهت ثبت نام در مدرسه به والدين نوآموز توسط مسئول پایگاه
اهداف طرح سنجش
1-پیشگیری از افت تحصیلی و تامین بهداشت روانی خانواده
2-جایدهی صحیح نوآموز در نظام آموزشی
3-هدایت آموزشی
4-توجیه والدین درخصوص وضعیت فرزندشان
5-دسترسی به اطلاعات ارزشمند در زمینه وضعیت بهداشتی، اجتماعی و فرهنگی نوآموزان در ورود به دبستان کشور
ورود به مدرسه به معنای کفایت تحصیلی نیست، گاهی در روند تحصیل کودکان با چالش هایی چون اختلالات یادگیری مواجه می شویم که در روند تحصیل خلل ایجاد میکند.
اختلالات یادگیری
یکی از مهمترین شاخه های روانشناسی آموزش و پرورش، اختلالات یادگیری است.
اصطلاح اختلال یادگیری، بر ناتوانی آن گروه از خردسالان و دانش آموزانی دلالت دارد که با وجود برخوردار بودن از هوش طبیعی یا حتی بالاتر از طبیعی، اندام بینایی ، شنوایی و حرکتی سالم و نیز محیطی بهنجار از نظر عاطفی، فرهنگی و اقتصادی در یک یا چند فرایند روان شناختی پایه که مربوط به درک یا استفاده از زبان به صورت شفاهی و کتبی است، اختلال دارند.
اختلال افراد دچار ناتوانی یادگیری ممکن است به صورت ناتوانی در گوش دادن، فکر کردن، خواندن، نوشتن، هجی کردن و محاسبات باشد.
ویژگی دانش آموزان دارای اختلال یادگیری:
۱-هوش طبیعی (>IQ 85)
۲-عدم وجود نقص در سیستم بینایی، شنوایی و مغز
۳-عدم وجود اختلال عاطفی، فرهنگی و اقتصادی
۴-وجود اختلال در فرایند های شناختی (ادراک دیداری، ادراک شنوایی، حافظه و دقت و توجه)
۵-تفاوت فاحش بین میزان پیشرفت تحصیلی و توانایی ذهنی
انواع اختلالات یادگیری:
- اختلال خواندن: توانایی مختل در شناخت کلمات / درک ضعیف و خواندن آهسته و نادرست
- اختلال دیکته نویسی: خطاهای مکرر دستوری و نقطه گذاری / ضعف در هجی کردن / دست خط بد
- اختلال ریاضی: اشکال در یادگیری و به خاطر سپردن اعداد / به یاد آوردن چهار عمل اصلی ریاضی / بی دقتی و کندی در محاسبات
از دیگر چالش های یادگیری که ممکن است بر وضعیت تحصیلی کودک تاثیر بگذارد، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- مشکلات اجتماعی و ارتباطی
- عدم درک نشانه های اجتماعی
- مشکلات رفتاری
- سازماندهی اطلاعات و ناتوانی در به کار بردن آنها
- مشکلات شناختی
- عدم گفتار پیوسته
کلام اخر...
نگرانی برای پیشگیری از افت تحصیلی در والدینی که فرزندشان در کلاس اول تا سوم می باشند، بیشتر است؛ زیرا برخی از کودکان در کلاس اول مطالب را حفظ می کنند و مربیان نیز تا حد زیادی از اشتباهات آنها چشم پوشی می‌کنند.
بهترین زمان برای رسیدگی به اختلالات یادگیری و چالش های تحصیلی بین ۵ تا ۶ سالگی است. اگر والدین و مدارس این امر را در برنامه های آموزشی قرار دهند، با صرف هزینه و زمان کمتر در سنین آمادگی، اکثر مشکلات تحصیلی در کودکان قابل کنترل و حتی قابل رفع خواهد بود.
توامید با همکاری روانشناسان در این حیطه، به بررسی کفایت تحصیلی دانش آموزان برای ورود به مدرسه و ارتقا توانمندی های آنها اقدام کرده است.